Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Olur? Şartları ve Tüm Merak Edilenler

Anlaşmalı boşanma davası, Türk Medeni Kanunu madde 166/3 uyarınca; 1 yılı dolduran evli çiftlere tanınmış bir haktır. Ne kadar sürdüğüne bakılmaksızın her zaman çekişmeli boşanma davası açabilirken, anlaşmalı boşanma davası açabilmeleri için en az 1 yıldır evli olmaları gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma, tarafların boşanmaya konu tüm hususlarda (mal paylaşımı-nafaka-velayet gibi) anlaşarak, anlaştıklarına dair iradelerini mahkemeye bildirdikleri bir dava türüdür. Bu durumda, tarafların boşanma kararı ve anlaşma şartlarını içeren bir protokolü mahkemeye sunmaları oldukça önem arz etmekte olup, tarafların boşanma iradelerini mahkemeye bildirmelerinin ardından yapılacak inceleme neticesinde mahkeme, boşanma kararını verecektir. 

Anlaşmalı Boşanma Şartları

Anlaşmalı boşanma davası şartları nelerdir, anlaşmalı boşanma davası nasıl olur gibi soruların cevapları şu şekildedir;

• Anlaşmalı boşanma yoluna gidebilmek için evlilik en az 1 yıl sürmüş olmalıdır. 
• Eşlerin birlikte boşanma davası açması ya da birinin açtığı davayı diğer eşin kabul etmiş olması gerekmektedir.
• Boşanmaya ilişkin tarafların üzerinde mutabık kaldıkları boşanma protokolünün mahkemeye sunulmuş olması ya da hakim huzurunda tarafların anlaşmalı boşanma irade ve şartlarını beyan etmesi gerekmektedir. 
• Hakimin anlaşmalı boşanma davasındaki koşulları uygun bulması gerekmektedir.
• Duruşmaya her iki tarafın da katılmış olması gerekmektedir. 

Anlaşmalı boşanma nasıl olur, şartları incelenecek olursa:

Evlilik birliğinin en az 1 yıl sürmüş olması: 

Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesi için kanunun aradığı ilk koşul, evliliğin nikah gününden itibaren en az 1 yıl sürmüş olmasıdır. Hakim bu koşulun varlığını resen (kendiliğinden) araştıracaktır. Bir yıllık süre, nikah tarihi ile davanın açılma tarihi arasındaki süredir. 

Eşlerin davayı birlikte açması ya da diğer eşin davayı kabul etmesi:

Anlaşmalı boşanmanın ön şartı, eşlerin boşanma konusunda anlaşma birliğine varmış olmalarıdır. Taraflar, boşanma iradelerini birlikte dava açarak ya da bir eşin açtığı boşanma davasını diğer eşin kabul etmesi şeklinde göstermelidir. Anlaşmalı boşanmanın sağlanabilmesi için boşanmanın özel sebeplere dayanmaması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile boşanma, “zina, haysiyetsiz yaşam sürme” gibi sebeplere dayanmamalıdır. Örneğin şiddetli geçimsizlik sebebi ile açılan boşanma davaları, “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” gerekçesi ile anlaşmalı olarak sonuçlandırılabilmektedir. 

Anlaşmalı boşanma protokolünün mahkemeye sunulması ya da tarafların irade ve koşulları mahkemeye bildirmesi

Anlaşmalı boşanma davasında tarafların, boşanmaya ilişkin mal paylaşımı, velayet ve nafaka gibi konularda anlaştıklarına dair anlaşmalı boşanma protokolünü mahkemeye sunmaları oldukça önemlidir. Bununla birlikte şayet protokol sunulmamış ise duruşma esnasında mahkemeye tüm koşullar tek tek bildirilmeli ve bu koşullar üzerinde anlaşıldığı belirtilmelidir. 

Hakimin anlaşmalı boşanma protokolündeki koşulları uygun bulması:

Anlaşmalı boşanma davası açılırken mahkemeye sunulan protokolde, tarafların üzerinde anlaştığı tüm konuların mahkeme tarafından da uygun bulunmuş olması gerekmektedir. Hakimin uygun bulmadığı bir koşul olur ise taraflara bir öneride bulunur ve taraflar bu öneriyi kabul edebilir. Taraflar yapılacak öneride anlaşamazsa dava çekişmeli boşanma davasına dönüşecektir. 

Anlaşmalı boşanma davası duruşmasına tarafların her ikisinin de katılması:

Anlaşmalı boşanma davası her ne kadar avukat ile takip edilse de tarafların her ikisinin de duruşmaya gelmesi, üzerinde anlaştıkları koşulları ve boşanmayı kabul ettiklerini bildirmeleri gerekmektedir. Bu şart, kamu düzenine ilişkindir. Burada amaçlanan husus, tarafların her türlü baskı ve tehditten uzak, tamamıyla özgür ve hür iradeleri ile beyanda bulunduklarının tespitidir. 

Anlaşmalı Boşanma Davasında Gerekli Evraklar

Tarafların anlaşmalı boşanma davası açmak için birtakım bilgi ve belgelere ihtiyacı olmaktadır.

• Boşanma dilekçesi
• Anlaşmalı boşanma protokolü
• Taraflara ait kimlik bilgileri ve belgeleri
• Müşterek çocuk olması halinde çocukların kimlik bilgi ve belgeleri
• Mal paylaşımı yapıldıysa buna ilişkin bilgi ve belgeler

Anlaşmalı Boşanmada Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir

Gerek çekişmeli gerek ise anlaşmalı boşanma davasında nafakanın nasıl belirleneceği oldukça merak edilmektedir. Bu hususta iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası devreye girmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların yoksulluk nafakası üzerinde anlaşmış olmaları halinde yoksulluk nafakasına hükmedilecektir. Şayet taraflar, nafaka istenmediğine ilişkin anlaşmışlar ise mahkeme, sonradan yoksulluk nafakasına hükmedemeyecektir. Bu nedenle protokolün doğru ve titiz bir şekilde hazırlanması oldukça önem arz etmektedir. 

Bir diğer nafaka çeşidi çocuklar için olan iştirak nafakasıdır. Anlaşmalı boşanma davasında yoksulluk nafakasının aksine, iştirak nafakasına ilişkin bir anlaşma yapılmamış yahut iştirak nafakasından feragat dahi edilmiş olsa sonrasında iştirak nafakası için dava açılabilmektedir. Neticede iştirak nafakası, müşterek çocuk ya da çocuklar lehine hükmedilen bir nafaka çeşidi olup, tarafların bu nafakadan feragat etmesi hukuken bir sonuç doğurmayacaktır. O nedenle, iştirak nafakası kamu düzenine ilişkin olduğundan taraflar bir nafaka miktarı belirlemese dahi mahkeme, müşterek çocuk ya da çocukların giderleri için cüzi de olsa bir nafakaya hükmetmektedir. 

Anlaşmalı Boşanmada Çocuğun Velayeti Kimde Olur?

Anlaşmalı boşanmada çocuğumun velayeti kimde kalacak, sorusunun cevabı şu şekildedir;

Anlaşmalı boşanma davasında taraflar velayet hususunda bir anlaşmaya varmalı ve bu anlaşma çocuğun üstün yararı gözetilerek hakim tarafından da uygun bulunmalıdır. Örneğin velayetin babada olacağı kararlaştırılmış olabilir ancak bu durumun hakim tarafından da uygun bulunması gerekmektedir. 

Anlaşmalı Boşanma Sonucu Çocukla Ne Sıklıkla Görüşülür?

Anlaşmalı boşanmada velayetin kimde olacağı kararlaştırıldıktan sonra kişisel ilişkinin tesisi bakımından diğer ebeveynin müşterek çocuk ya da çocuklarla ne sıklıkla görüşeceği de protokolde düzenlenmiş olmalıdır. Örneğin velayeti annede olan bir çocuk, taraflar anlaştığı takdirde Perşembe-Cuma günleri 18.00-23.00 arasında görüşebilecektir. Burada görüşme günleri ve saat aralıkları tamamen tarafların kendi tercihleriyle kararlaştırılmaktadır.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nerede ve Hangi Mahkemede Açılır?

Anlaşmalı boşanma davasında yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri yahut eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yer Aile Mahkemesidir. Genel yetki kuralına göre anlaşmalı boşanma davası için yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri (ikametgah) veya eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yer aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Anlaşmalı boşanma davası açmak için önce tarafların tüm koşullar üzerinde anlaştığı bir anlaşmalı boşanma protokolünün hazırlanması gerekmektedir. Hazırlanan bu protokol ile ikametgaha bağlı adliye yahut eşlerin son 6 ay birlikte yaşadığı yer adliyesinde tevzi bürosuna gidilmesi gerekmektedir. Tevzi bürosu, ilgili dava için ne kadar harç gerektiğini belirtecek ve ilgili harcın davayı açan kişi tarafından hemen yatırılması halinde dava açılacaktır. Davanın açılmasından bir süre sonra mahkeme, tensip tutanağı ile duruşma günü belirleyecek ve tarafların belirlenen duruşma günü ve saatinde o mahkemede hazır olması gerekecektir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davasının açılmasının ardından mahkeme genellikle 1-2 hafta içerisinde duruşma gününü belirlemektedir. Bu belirlenen duruşma gününde taraflar anlaşma iradelerini açıklar ve hakim de koşulları uygun görürse boşanma tek celsede gerçekleşir. Neticede mahkemenin bulunduğu il ve iş yoğunluğu da dikkate alındığında, genellikle davanın açıldığı tarihten itibaren 1.5-2 ay içerisinde sona ermektedir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Olur?

Anlaşmalı boşanma protokolünde, tarafların isim soyisim, TC Kimlik numarası ve adresleri yazılı olmalı, tüm koşullar tek tek yazılmış olmalı ve protokolde her iki tarafın da ıslak imzasının bulunması gerekmektedir. İmzalanan bu anlaşmalı boşanma protokolünün ıslak imzalı aslının, ilgili mahkemeye bir dilekçe ile birlikte sunulması gerekmektedir. Tarafların hazırladığı bu protokol, hakim tarafından da uygun bulunduğu takdirde aynen hüküm yerine zapta geçirilecektir.  

Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı

Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı, eşlerin evlilik birliği içerisinde almış olduğu tüm mallar/kazançlar bakımından anlaşmalı boşanma protokolünde belirli koşullara ilişkin anlaşmaları ile gerçekleşir. Örneğin evlilik birliği içerisinde alınan evin bir eşte, arabanın ise diğer eşte kalması kararlaştırılabilir. Malların değeri gözetilmeksizin hepsinin tek bir eşte kalması da kararlaştırılabilir. Mal paylaşımına ilişkin tüm hususlar eşlerin ortak kararı ile protokole aktarılmalıdır. Ev, araba, arsa, tarla, bankadaki para ve sair alacaklar, evlilik birliği içerisinde elde edilen tüm gelirler ve harcamalar mal paylaşımına dahil edilebilmektedir. 

Miras Kalan Mallar Boşanmada Paylaşılır Mı?

Miras kalan mallar boşanmada paylaşılmaz. Bununla birlikte evlenmeden önce alınan ev, araba, arsa ve her türlü menkul-gayrimenkul de mal paylaşımına konu olmaz. Aynı şekilde manevi tazminat ve kişisel kullanım eşyaları da mal paylaşımına konu edilemeyecektir.

Anlaşmalı Boşanma Sonrası Tapu İptal ve Tescili

Anlaşmalı boşanma protokolünde, her konuda olduğu gibi taraflar taşınmazların nasıl paylaşılacağı hususunda da anlaşabilmektedirler. Bu şekilde bir anlaşma mümkün olduğundan, dava her ne kadar boşanma talepli açılmış olsa da tapu iptal ve tescil talebinin de ileri sürülmesi mümkün hale gelmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Sonunda Tapu Devri Nasıl Yapılır

Tarafların diğer tüm hususlar gibi taşınmazlara ilişkin de anlaşmaya varmaları ve hakimin de bu anlaşmayı uygun görmesi halinde boşanma kararı verilir. Bu hususta hak kaybı yaşamamak ve ayrıca bir tapu davası ile uğraşmamak için avukat desteği çok önemlidir. 

Usulüne uygun yapılan anlaşmalı boşanma protokolüne istinaden verilen boşanma hükmünün kesinleşmesi gerekmektedir. Mahkeme tarafından gerekçeli kararın yazılması ve taraflara tebliğ edilmesinden itibaren 2 haftalık sürenin geçmesi ile birlikte, her iki taraf da kararı tebliğ almış ve bu süre içerisinde istinaf yoluna başvurmamışsa karar kesinleşecektir. 

Kesinleşme ile birlikte mahkemeden kesinleşme şerhi ve gerekçeli karar alınmalı, kimlik belgeleri, taşınmaza dair tapu belgesi ve harç/vergi dekontlarının tapu müdürlüğüne teslim edilmesi gerekmektedir. Bu işlemler tamamlanırsa tarafların anlaştığı şekilde devir işlemi gerçekleşmiş olacaktır.

Adli Tatilde Anlaşmalı Boşanma Davası Olur Mu?

Adli tatilde de anlaşmalı boşanma davası açmak mümkündür. Temmuz ayında açılan bir anlaşmalı boşanma davasında mahkeme, acil bir durum söz konusu olmadıkça genellikle duruşma gününü adli tatilin bitimi olan 1 Eylül tarihinden sonraki bir güne vermektedir. O nedenle her ne kadar adli tatilde anlaşmalı boşanma davası açılabilse de duruşma genellikle adli tatilden sonra yapılmaktadır.

Anlaşmalı Boşanmada Kadının Hakları

Anlaşmalı boşanma davasında sadece kadın değil her iki taraf da haklarının farkında olmalıdır. Ancak uygulamaya bakıldığında, anlaşmalı boşanma protokolünü tarafların çoğunlukla hatalı hazırladığını, sonrasında geri dönülemez bir yola girdiklerini görüyoruz. Bu noktada, mal ve eşya paylaşımı, nafaka ve velayet konularına ilişkin usulüne uygun bir anlaşma protokolü hazırlanması gerekmektedir. 

Anlaşmalı Boşanma Davasında Vazgeçme ve Feragat Nasıl Olur?

Anlaşmalı boşanma davası açtıktan kararın kesinleşmesine kadar olan süre boyunca taraflar her zaman anlaşmaktan vazgeçebilir. Tarafların bir koşul üzerinde sonradan anlaşamaması, davanın sona ermesine sebep olmaz, davanın çekişmeli boşanma davası olarak devam etmesine sebep olur. Anlaşmalı boşanma davasından vazgeçerek çekişmeli boşanma davası olarak davayı sürdürmek “feragat” anlamına gelmemektedir. Diğer bir deyişle taraflar, davadaki taleplerinden vazgeçmemiş olurlar. 

Boşanma davasında feragat ise koşula bağlı olmayıp, açık ve net olmalıdır. Bir feragat dilekçesi ile “boşanma davasından feragat edildiğinin” belirtilmiş olması yeterlidir.

Boşanan Kadın Eş, Erkek Eşin Soyadını Kullanabilir Mi?

Olağan koşullarda boşanma işleminin ardından, hüküm kesinleştikten sonra kadın eş, bekarken kullandığı soyadını kullanmaktadır. Ancak uygulamada, boşandıktan sonra da eşin soyadını kullanmak isteyenler de olabilmektedir. Bu duruma ilişkin olarak, anlaşmalı boşanma protokolünde her iki tarafın da kadın eşin boşandıktan sonra evlilik soyadını kullanabileceği kararlaştırılır ise kadın eş, boşanma kararı kesinleştikten sonra evlilik soyadını kullanabilecektir. 

Anlaşmalı Boşanma Davasında Evin Kirasının Ödenmesi Talep Edilebilir Mi?

Taraflar boşanma sonrası, ekonomik sıkıntı yaşamak istememektedirler. Bu nedenle özellikle müşterek çocuk ya da çocuklar varsa taraflardan biri, ev kirasının ödenmesini talep edebilir. Her iki taraf da anlaşmalı boşanma protokolünde bu hususta anlaşır ve mahkeme de uygun görürse eşlerden biri, diğer eşin kirasını ödeyebilecektir. Bu koşulda anlaşılır ve mahkeme kararı da kesinleşir ancak diğer eş kira ödemesini yapmazsa, diğer eş icra takibi başlatabilecektir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Ücretleri

Anlaşmalı boşanma davası avukat ücretleri bakımından, Türkiye Barolar Birliği’nin yayımlamış olduğu tarife uyarınca anlaşmalı boşanma ücreti 30.000 TL altında olmamalıdır. Avukat bu tutarın altına düşmediği sürece ücreti serbestçe belirleyebilmekte olup koşullara göre ücret değişkenlik gösterebilmektedir.

En nihayetinde, anlaşmalı boşanma davası, tarafların tüm boşanma şartlarında karşılıklı irade birliği sağlayarak, boşanma sürecini daha hızlı ve daha az maliyetli bir şekilde tamamlamalarına olanak tanımaktadır. Bu süreçte, mal paylaşımı, nafaka ve çocukların velayeti gibi hususlar, taraflar arasında yapılan anlaşmalar doğrultusunda düzenlenir ve ilgili protokol, mahkemeye sunularak onaylanır. Anlaşmalı boşanma protokolü, Türk Medeni Kanunu’na uygun olarak hazırlanmalı; özellikle nafaka miktarı, yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası gibi düzenlemeler, tarafların mali durumları ve çocukların ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenmelidir. Mal paylaşımı, her bir eşin katkısı ve edinilmiş malların paylaşımına ilişkin hukuki düzenlemelere uygun şekilde yapılmalıdır. Mahkeme, sunulan protokolü incelerken, tarafların anlaşmalarının hukuka aykırı olup olmadığını denetleyecek ve uygun görmesi halinde, boşanma kararını verecektir. Ancak, protokolde yer alan şartların tarafların iradesine uygun, adil ve hukuki geçerliliğe sahip olması gerekmektedir; aksi takdirde mahkeme, protokolü reddedebilir veya yeniden düzenlenmesini talep edebilir. Bu nedenle, anlaşmalı boşanma davası açılmadan önce, mal paylaşımı, nafaka ve diğer hususların ayrıntılı bir şekilde hukuki danışmanlık alınarak belirlenmesi önem arz etmektedir.

Kaynak : Av. Osman Oy, Av. Gerçek Onur Oy, Boşanma Davaları, Platon Hukuk, İstanbul,2023