→ İş Hukuku kapsamında öne çıkan bir diğer konu ‘Sigortasız İşçi Çalıştırma’ konusudur. Sigortasız işçi çalıştırma, bir işvereni tarafından çalıştırılan bir işçinin sosyal güvenlik sistemine kaydedilmeden, yani sigorta primlerinin ödenmeden istihdam edilmesidir. Bu durum, işçilerin sağlık sigortası, iş kazası sigortası ve emeklilik gibi haklardan yararlanamamasına yol açar. Aşağıda sigortasız işçi çalıştırma durumunda ne yapılabileceğine değinmeye çalıştık.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Nasıl Şikayet Edilir?
→ sigortasız işçi çalıştırma şikayet edilebilecek bir husustur. Sigortasız çalıştırılan işçi için şikayet yolları şu şekildedir:
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başvurusu:
- Sigortasız işçi çalıştırma durumunu SGK’ya bildirerek resmi bir şikayet başlatabilirsiniz. SGK, konuyla ilgili inceleme yaparak gerekli işlemleri başlatacaktır.
- Başvuru, SGK’nın il veya ilçe müdürlüklerine şahsen yapılabilir veya e-devlet üzerinden online olarak da gerçekleştirilebilir.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na Başvuru:
- Sigortasız çalıştırmanın tespiti için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İl Müdürlüğü’ne de başvuruda bulunabilirsiniz. Bu kurum, gerekli denetimleri yapma yetkisine sahiptir.
- Dava açmak:
- Eğer işvereninizle anlaşmazlık yaşıyorsanız, iş mahkemesine başvurarak tazminat talebinde bulunabilirsiniz. Bu durumda, iş sözleşmenizin feshini veya hak kaybını kanıtlamak için delil sunmalısınız
- Cezai İşlem Talebi:
- SGK’ya yaptığınız başvuru sonucunda işverenin sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilirse, idari para cezası uygulanabilir. Bu süreçte siz de mağdur olarak sürecin takipçisi olmalısınız.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Nasıl Kanıtlanır?
Sigortasız işçi çalıştırma şikayetinde bulunmadan önce, durumu kanıtlamak için gerekli bilgi ve belgeleri toplamak önemlidir. İşverenin sigortasız işçi çalıştırma şikayetini desteklemek amacıyla işe giriş belgesi gibi belgeler toplamak gerekir. Ayrıca, sigortasız işçi çalıştırma şikayetinizin güçlenmesi için maaş bordrolarını kontrol etmek de faydalı olacaktır.
Her dosyada olduğu gibi tanık ifadeleri de sigortasız işçi çalıştırma şikayetini kanıtlamada önemli bir rol oynamakta olup; iş yerindeki diğer işçilerin durumu doğrulayan ifadeleri alınmalıdır. İş sözleşmesi, sigortasız işçi çalıştırma şikayetinizde işverenin yükümlülüklerini ihlal ettiğini göstermek için kullanılabilecektir.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları, sigortasız işçi çalıştırma şikayetinizin temelini oluşturacak önemli bir belgedir; kayıtlarda sigortalı görünmüyorsanız, durumunuzu belgeleyebilirsiniz. E-devlet üzerinden sigorta primlerinizi kontrol ederek, sigortasız işçi çalıştırma şikayetini destekleyecek deliller elde edebilirsiniz.
Son olarak, iş mahkemesine başvurarak sigortasız işçi çalıştırma şikayetini hukuki bir zeminde kanıtlamak mümkündür. Bu süreçte, yukarıda belirtilen belgeleri ve kanıtları toplamak, sigortasız işçi çalıştırma şikayetinizin güçlenmesine yardımcı olacaktır.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Cezası Nedir?
Sigortasız işçi çalıştırma, hem çalışanların haklarını ihlal eden hem de yasal düzenlemelere aykırı bir durumdur. Türkiye’de bu eylemle ilgili çeşitli cezai ve idari yaptırımlar bulunmaktadır. Özellikle sigortasız işçi çalıştırma cezası 2024 yılı itibarıyla daha da önem kazanmıştır.
- İdari Para Cezaları
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortasız işçi çalıştıran işverenlere idari para cezası uygulama yetkisine sahiptir. 2024 yılı itibarıyla, sigortasız işçi çalıştırma cezası, önceki yıllara göre artırılmıştır. Bu nedenle, işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri büyük önem taşımaktadır.
- Hukuki Sorumluluk
Sigortasız işçi çalıştırma, işveren için hukuki sorumluluk doğurur. İşçiler, çalıştıkları süre boyunca sosyal güvenlik haklarını kaybettikleri için, sigortasız işçi çalıştırma cezası 2024 kapsamında, işveren aleyhine tazminat davası açabilirler.
- Ceza Sorumluluğu
Eğer sigortasız işçi çalıştırma durumu, işverenin kötü niyetli olarak sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirmemesiyle ilgiliyse, işveren hakkında ceza davası açılabilir. Bu durumda, işverenin daha ciddi yaptırımlarla karşılaşması mümkündür.
Sonuç olarak, sigortasız işçi çalıştırma, ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir durumdur ve özellikle sigortasız işçi çalıştırma cezası 2024 yılı itibarıyla daha da dikkat çekici hale gelmiştir. İşverenler, bu durumu engellemek için gerekli önlemleri almalı ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmelidir.
Sigortasız Çalışan İşçi Tazminat Alabilir Mi?
Sigortasız çalışan işçiler, yasal düzenlemeler çerçevesinde tazminat talep etme hakkına sahiptir. Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, çalışanların haklarını koruma altına alır.
Tazminat Talepleri
- Maddi Zararlar: Sigortasız çalışan işçiler, çalıştıkları süre boyunca sosyal güvenlik primlerinin ödenmemesi nedeniyle yaşadıkları maddi kayıplar için işverenlerinden tazminat talep edebilirler. İş kazası veya hastalık durumunda da tazminat hakkı doğar.
- Manevi Tazminat: İşçi, işverenin hukuka aykırı eylemleri sonucu psikolojik veya sosyal zararlar yaşadıysa manevi tazminat talebinde bulunabilir.
Sigortasız İşçi Çalıştırma Tazminat Davası
İşçi, sigortasız çalıştırılmış olsa da sigortalı işçiler gibi tazminat haklarına sahip olabilmektedir. Ancak tazminat davası açılmadan önce “hizmet tespiti” davası açılması gerekmektedir. Zira işçinin tazminata hak kazanabilmesi için ilk olarak, işveren kurumda “sigortasız” çalıştığının ispat edilmesi gerekmektedir. Hizmet tespiti davasına olumlu sonuç elde eden işçi, tazminat hakkına sahip olabilecektir.