İş kazası, işçinin çalışma esnasında veya işverenin belirlediği görevler doğrultusunda karşılaştığı, fiziksel veya psikolojik zararlar sonucu meydana gelen beklenmedik olaylardır. Bu tür kazalar, işçilerin hem bedensel hem de ruhsal sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. İş kazası geçiren bir işçi, kazanın türüne ve şiddetine bağlı olarak çeşitli tazminat haklarına sahip olabilir. İş kazası sonucu işçinin maluliyet oranı, tazminatın hesaplanmasında ve işçinin alacağı hakların belirlenmesinde önemli bir faktördür.
İş kazası geçiren bir çalışan, kazadan sonra hukuki haklarını korumak ve tazminat almak için belirli adımları takip etmelidir. İlk olarak, kaza anında olayın işyerinde meydana geldiği ve iş kazası olarak kabul edildiği tespit edilmelidir. Ardından, işverenin kazayı Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirerek kazayı rapor etmesi gerekir. İşçi, SGK’ya başvuru yaparak iş kazası raporunu almalı ve tedavi süreci için gerekli belgeleri toplamalıdır. Ayrıca, kazanın ardından işe bağlı sağlık sorunları veya engellilik durumu söz konusuysa, bu durumda tazminat hakkı doğar. Hukuki başvuru için gereken belgeler arasında, kaza raporu, hastane raporları, işyerinden alınacak tanık ifadeleri ve SGK kayıtları yer alır. Şimdi, bu süreçte hangi başvuruları yapmanız gerektiğini ve başvuru sürelerini daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
Maluliyet Oranı Nedir?
Maluliyet oranı, iş kazası sonucu işçinin vücut bütünlüğünde meydana gelen kaybın, toplam vücut kapasitesine oranı olarak tanımlanır. Yani, bir iş kazası sonucunda işçinin yaşadığı sakatlık, bir uzman hekim tarafından maluliyet oranı olarak belirlenir. Bu oran, işçinin bedensel veya zihinsel iş gücü kaybını yansıtarak, ne kadar süreyle çalışamayacağına dair önemli bir göstergedir. Maluliyet oranı, hem maddi hem de manevi tazminat taleplerinin hesaplanmasında temel bir kriter olarak kullanılır.
–Maddi Maluliyet Oranı :
Esasen maddi maluliyet oranı olarak adlandırılan bir kavram bulunmamaktadır. Burada anlatılmak istenen husus, iş kazası neticesinde kazazedede meydana gelen hasarın sağlık kurulu raporları ile belirli bir maluliyet oranına tekabül etmesidir. Örneğin yaşadığı iş kazası sonucu işçinin %13 maluliyet oranının olduğu bir durumda maddi tazminat da bu oran üzerinden hesaplanacaktır.
–Manevi Maluliyet Oranı
Manevi maluliyet oranı olarak vatandaşlar tarafından sıklıkla sorulan soruya da şu şekilde açıklık getirilebilir; işçinin geçirmiş olduğu iş kazasına ilişkin olarak işçi ve ailesi, üzüntü, elem ve keder içerisinde olacaktır. Psikolojik olarak tedavi süreci gerek işçi gerek ise işçinin ailesi tarafından yıpratıcı olacaktır. Manevi olarak ne kadar kişinin ne kadar yıprandığına ilişkin bir oran tespiti yapılamayacaktır ancak talep doğrultusunda hakim bir iş kazasına ilişkin manevi tazminata hükmedebilecektir. Burada hakimin takdir yetkisi bulunmaktadır.
İş Kazasında Maluliyet ve Tazminat Hakkı
İş kazası sonucu işçi, belirli bir maluliyet oranına ulaşırsa, bu durumun tazminat talebini doğurması söz konusu olmaktadır. Türk İş Hukuku’na göre, iş kazası geçiren işçiye tazminat, kazanın ciddiyetine ve işçinin maluliyet oranına göre ödenmektedir. Buna istinaden ilk olarak iş kazası maluliyeti tespit edilir ve tazminat hesaplaması yapılır. Maluliyet oranı, işçinin yaşam kalitesini, iş gücünü ve genel sağlığını etkileyen bir faktördür. Bu nedenle, iş kazası sonucu maluliyet oranı belirlenmiş işçiye, kazanın ardından tazminat ödemesi yapılması gerekir.
Maluliyet oranı, %10’un üzerinde ise kazazede işçiye SGK tarafından çeşitli haklar tanınmakta, maaş bağlanmaktadır. İş kazası nedeniyle maluliyet oranı tespit edilen bir işçi hem maddi hem de manevi tazminat talep edebilir. Maluliyet oranı ne kadar yüksekse, işçinin alacağı tazminat miktarı da o oranda artar. Tazminatın miktarı, işçinin kazadan önceki yaşam standardı, yaşadığı kayıplar ve kazanın işçi üzerindeki etkileri gibi faktörlere göre hesaplanır.
İş Kazası Maluliyeti Tespiti
İş kazası geçiren bir çalışanın engellilik durumu, sadece işyerinde çalışabilme yeteneğini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkiler. Engellilik oranı arttıkça, bu durum, işçinin yalnızca maddi değil, manevi açıdan da büyük bir kayıp yaşamasına yol açar. Ancak Türk iş hukuku ve sosyal güvenlik sistemi, bu tür durumlardaki çalışanları koruyan önemli düzenlemelere sahiptir.
İş kazası sonucu engelli hale gelen bir çalışanın en önemli haklarından biri, maluliyet tazminatıdır. Çalışan, iş kazası nedeniyle kaybettiği iş gücüne karşılık olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen oranlara göre tazminat alabilir. Engellilik oranı ne kadar yüksekse, alacağı tazminat da o kadar yüksek olacaktır. Bu, işçinin maddi kaybını bir nebze de olsa telafi eder. Ancak bu tazminat yalnızca finansal bir güvence sağlamakla kalmaz, aynı zamanda işçinin onurunu ve yaşam standardını koruyacak bir adım olarak da değerlendirilebilir.
Maluliyet Oranı Nasıl Hesaplanır?
Maluliyet oranı, iş kazası geçiren işçinin vücut bütünlüğündeki kayıpların uzman bir sağlık kurulu tarafından belirlenmesi ile hesaplanır. Genellikle işçinin iş kazası maluliyet oranı hesaplaması, ikametine yakın Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından yapılmaktadır. Bu oran, iş kazası sonucu meydana gelen sakatlıkların derecesine, tedavi sürecine, işçinin yaşamını nasıl etkilediğine ve fiziksel yeteneklerdeki kayıplara göre değişir. Sağlık raporunda belirlenen maluliyet oranı, tazminat hesaplamalarında esas alınır.
Örneğin, iş kazası sonucunda işçinin organ kaybı, uzuv kaybı (iş kazası sonrası parmak kopması) veya kalıcı sakatlık (iş kazası sonucu ayak kırılması, bacak kırılması, platin takılması) gibi durumlar meydana gelmişse, işçi bu durumu ispat etmek için sağlık raporu almalıdır. Bununla birlikte, kazanın işçinin iş gücü kaybını ne kadar etkilediği de tazminatın belirlenmesinde rol oynar.
İş kazası tazminatınızı hesaplamak için bu modülü kullanabilirsiniz: https://sahmeran.av.tr/is-kazasi-tazminati-hesaplama/
İş Kazası Maluliyet Raporu Nasıl Alınır?
İş kazası geçiren bir işçi, genellikle kaza neticesinde bir iyileşme sürecinde olduğundan ya da işveren maddi destek sunduğundan hemen maluliyet başvurusu yapamamaktadır. Ancak önemle belirtmek gerekir ki, iyileşmenin tamamlanmasının ardından kazazede işçi ne kadar hızlı sürede maluliyet başvurusu yaparsa, o kadar ekonomik menfaat elde edecek ve hak kaybını en aza indirgeyecektir.
– Tedavi Evraklarının Temini
İlk olarak işçi, tedavi sürecinin sonunda hastaneden tedavi evraklarını temin etmelidir. Tedavi evraklarının eksiksiz temin edilmesi bu hususta oldukça önem arz etmektedir.
– SGK Başvurusu
Ardından bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumu’na iş kazası dolayısıyla oluşan maluliyet tespitine ilişkin başvuruda bulunmalıdır. Yapılan başvurunun ardından kazazede işçi, ilgili SGK tarafından tam teşekküllü bir hastaneye yönlendirilerek çeşitli muayenelere tabi tutulacaktır. Tüm bu sürecin ardından oluşturulan sağlık kurulu raporu neticesinde SGK bir değerlendirme yapacak ve en nihayetinde maluliyet oranı tespit edilecektir.
Maluliyet Oranı ve Sonuçları
- %10 ve Üzeri Maluliyet: Eğer maluliyet oranı %10 ve üzerindeyse, işçi için sürekli iş göremezlik aylığı bağlanabilir. Bu aylık, işçinin maluliyetinin derecesine göre değişir. Ayrıca, işçinin bu oranda maluliyet alması sonucu iş kazası maluliyet maaşı hesaplaması yapılır ve işçiye maaş bağlanır. Bu durum, hayat boyu sürecek bir tazminat şeklinde işçiye ödeme yapılmasını sağlar.
- %10’un Altında Maluliyet: Eğer maluliyet oranı %10’un altında ise, işçi maluliyet tazminatına hak kazanır ancak aylık bağlanmaz. Şayet rapor beklenen oranın altında gelirse, işçi iş kazası maluliyet oranına itiraz edebilecektir. İtiraz neticesinde evraklar Yüksek Sağlık Kurulu tarafından tekrar değerlendirilecektir. Burada, işçi kazaya bağlı iş gücü kaybı nedeniyle bir tazminat ödemesi alabilir. Bu tazminat, kazanın etkisiyle işçinin yaşamında kalıcı bir değişiklik olup olmadığına göre belirlenir.
İş Kazası Sonrası Tazminat Davası Açma Süreci
İş kazası geçiren ve maluliyet oranı belirlenen bir işçi, tazminat talep edebilmek için iş kazasının ardından belirli bir süre içinde başvuru yapmalıdır. Türkiye’de iş kazası sonucu tazminat talepleri için 10 yıl içinde dava açılması gerekmektedir. Bu süre, kazanın işçi üzerindeki etkilerinin tespiti ve tedavi süreci ile paralel olarak işlemektedir.
Maluliyet oranının belirlenmesi ve tazminat miktarının hesaplanması için uzman görüşü alınması önemlidir. İşçi, tazminat almak için öncelikle bir avukatla görüşmeli ve tazminat hakkını elde edebilmek için gerekli adımları atmalıdır. Avukat, iş kazası nedeniyle işçinin uğradığı zararın tespit edilmesinde, maluliyet oranının belirlenmesinde ve tazminat miktarının doğru şekilde hesaplanmasında işçiye rehberlik edecektir.
Ölümlü İş Kazasında Ölen İşçinin Ailesinin Hakları
İş kazası neticesinde maluliyet meydana gelebileceği gibi ne yazık ki ölüm de meydana gelebilmektedir. Ölümlü iş kazasında ölen işçinin ailesi, iş kazası sonucu meydana gelen ölüm nedeniyle çeşitli tazminat haklarına sahiptir. Ailenin alabileceği başlıca tazminatlar arasında, ölümlü iş kazası tazminatı adı altında ödenen destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat yer alır. Bu tazminatlar, işçinin maaşı ve iş kazasının şiddetine bağlı olarak hesaplanır. Ayrıca aile SGK’dan başvuru koşulları yerine getirildikten sonra ölüm aylığı da alabilecektir. Konuya ilişkin detaylı bilgi için İş Kazasında Ölen İşçinin Ailesinin Hakları adlı makalemizi okuyabilirsiniz.
İş kazası sonucu meydana gelen maluliyet, işçinin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını etkilemekte ve bu durum, tazminat taleplerini doğurmaktadır. Maluliyet oranı, iş kazasının şiddetine ve işçinin uğradığı zarara göre değişiklik gösterir. İş kazası geçiren bir işçi, maluliyet oranı üzerinden tazminat talep etme hakkına sahiptir. Tazminat miktarı, işçinin kazadan önceki yaşam standardı ve kazanın etkilerine göre hesaplanır. Bu süreçte, işçinin haklarını korumak ve tazminat almak için deneyimli bir avukattan profesyonel destek alınması büyük önem taşır.