Nafaka, boşanmış ya da ayrı yaşayan eşlerin, birbirlerine veya çocuklarına maddi destek sağlamak amacıyla hukuken ödemekle yükümlü oldukları belirli bir meblağdır. Türk Medeni Kanunu’na göre nafaka, bir eşin diğerine, çocukların bakım ve eğitimi için ya da boşanma sonrası mağdur olan eşe ödemekle sorumlu olduğu bir finansal destektir.
Tedbir Nafakası Nedir? Yoksulluk Nafakası Nedir?
Nafaka, genellikle yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve tedbir nafakası olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkmaktadır. Yoksulluk nafakası, boşanmış eşlerden birinin, maddi olarak diğer eşe göre daha dezavantajlı olması durumunda, diğer eşin ona belirli bir süreyle maddi yardımda bulunduğu bir nafaka türüdür. İştirak nafakası ise, boşanmış çiftin çocuklarının eğitim, sağlık, barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için ödenmekte ve çocuk ergin olana dek devam etmektedir. Tedbir nafakası ise boşanma davası sürerken, boşanma kararı verilene kadar eşlerden birinin diğerine ödediği geçici maddi destektir. Nafaka ödemeleri mahkeme tarafından belirlenmekte ve ödeme yükümlüsü kişinin maddi durumuna göre tutarları değişkenlik göstermektedir.
İştirak Nafakası Nedir? Nafaka Hesaplaması Nasıl Yapılır?
İştirak nafakası, haklarında boşanma ya da ayrılık kararı verilmiş ebeveynler arasında, çocukların bakım ve eğitim masraflarını karşılamak amacıyla ödenen bir nafaka türüdür. İştirak nafakası; çocukların temel ihtiyaçlarını karşılamak, eğitimlerini sağlamak ve sağlıklı bir şekilde gelişebilmeleri için gerekli olan maddi desteği sağlamayı hedeflemektedir. Bu nafaka, çocuğun ebeveynlerinden biri tarafından diğerine ödenmekte ve genellikle müşterek çocuk 18 yaşına kadar, yani ergin olana kadar devam etmektedir.
Nafakanın miktarı, çocuğun yaşam standartları ve ebeveynlerin maddi durumlarına göre hakim tarafından takdir edilmektedir. Diğer bir deyişle mahkeme, maaşa göre nafaka hesaplaması yapacak, tüm bu verilere istinaden çocuğun ihtiyaçları ve tarafların ödeme güçlerini göz önünde bulundurarak bir ödeme düzeni oluşturulacaktır. O halde nafaka hesaplamasının; tarafların sosyoekonomik durumları, müşterek çocuk ya da çocukların yaşları, eğitim-öğretim giderleri gibi faktörlere riayet edilerek yapıldığını söylemek isabetli olacaktır.
Nafaka Kaç Yıl Ödenir?
Nafakanın ne kadar süreyle ödeneceği, türüne ve duruma göre değişmektedir. Türk Medeni Kanunu’na göre, nafakanın süreleri şu şekilde belirlenmektedir:
- Yoksulluk Nafakası: Boşanmış eşlerden birinin maddi olarak diğer eşe göre dezavantajlı durumda olması halinde diğer eşin belirli bir süre boyunca ödemekle yükümlü olduğu nafaka türüdür. Yoksulluk nafakası, boşanmanın ardından ödenmeye başlamakta ve eşlerden biri maddi olarak kendi geçimini sağlayamayacak durumda olduğu sürece devam etmektedir. Bu nafaka, boşanmış eşin yeniden evlenmesi veya maddi olarak bağımsız hale gelmesi durumunda sona ermektedir. Nafaka miktarı, ödeyen tarafın maddi durumuna ve alacaklı tarafın ihtiyaçlarına göre mahkeme tarafından belirlenmektedir.
- İştirak Nafakası: İştirak nafakası, çocuğun bakım, eğitim ve diğer temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, velayeti kendisinde olmayan eş tarafından diğer eşe ödenen nafaka türüdür. Çocuk ergin olana kadar (18 yaşına gelene kadar) ödenmektedir. Ancak, çocuk üniversiteye devam ediyorsa, iştirak nafakası üniversite eğitimi bitene kadar devam edebilecektir.
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken, eşlerden birinin boşanma sürecinde maddi zorluk yaşamaması için diğer eşe ödediği geçici bir nafaka türüdür. Bu nafaka, dava sonuçlanana kadar ödenmekte ve boşanma kararı verilene kadar geçerliliğini korumaktadır.
Birikmiş Nafaka Hesaplama
Birikmiş nafaka, nafaka ödemelerinin zamanında yapılmaması sonucu biriken ve ödenmeyen nafaka tutarlarını ifade etmektedir. Örneğin, bir eş veya ebeveyn, mahkeme tarafından belirlenen nafakayı düzenli olarak ödemediğinde, her bir ödenmeyen dönem için birikmiş nafaka tutarı oluşacaktır.
Birikmiş nafakanın hesaplanması, ödenmesi gereken nafaka tutarının ödenmeyen dönemlerle çarpılmasıyla yapılır. Ayrıca, ödemelerin yapılmaması nedeniyle gecikme faizi de eklenebilmekte ve bu da toplam borcun artmasına yol açmaktadır. Diğer bir deyişle, ödenmeyen nafaka miktarlarına ek olarak yeni tutar, nafakaya eklenecek faiz üzerinden de hesaplanacaktır. Örneğin, her ay 1.000 TL nafaka ödenmesi gereken bir kişi, 6 ay boyunca ödeme yapmamışsa, 6.000 TL birikmiş nafaka oluşacak, gecikme faizi de bu birikmiş tutara dahil edilecektir. Ödeme yükümlüsünün, birikmiş nafakayı tek seferde ya da taksitler halinde ödemesi mümkündür. Ödemelerin düzenli yapılması, özellikle çocukların bakım ve eğitim gibi önemli ihtiyaçlarının aksamasını engellemek için büyük önem taşımaktadır.
Asgari Ücret Alan Kişi Ne Kadar Nafaka Öder?
Asgari Ücret Alan Kişi Ne Kadar Nafaka Öder?
Asgari ücrete çalışan bir kişinin ne kadar nafaka ödeyeceği hususu tarafımızca sıklıkla sorulmaktadır. Bu duruma istinaden nafaka miktarının, mahkeme tarafından tarafların gelir düzeyleri dikkate alınarak belirlendiğini söylemek mümkündür. Türk hukukunda nafaka miktarları, yalnızca tarafların gelirine göre değil, aynı zamanda nafaka alacaklısının ihtiyaçları
Asgari ücretli bir kişinin ödeyeceği nafaka, mutlak bir oran üzerinden belirlenmez, ancak genellikle kişinin maddi durumunu göz önünde bulundurularak makul bir miktar belirlenir.
Mahkeme, nafaka yükümlüsünün gelirini (bu durumda asgari ücreti) ve alacaklı tarafın ihtiyaçlarını değerlendirerek, nafaka tutarını adil bir şekilde belirler.
Geriye Dönük Nafaka Hesaplama
-
Ödenmeyen Sürelerin Belirlenmesi
İlk olarak, ödenmemiş nafakanın hangi döneme ait olduğu tespit edilmelidir. Örneğin, nafaka yükümlüsü her ay belirli bir miktar nafaka ödemekle yükümlüyse, ödeme yapılmayan her bir ay, birikmiş nafaka süresi olarak kabul edilecektir.
-
Nafaka Miktarının Belirlenmesi
Nafaka tutarı, mahkeme kararına göre belirlenmiştir. Bu tutar, genellikle çocuğun veya eşin ihtiyaçları ve nafaka ödeyen kişinin ödeme gücüne göre hesaplanmaktadır. Ödenmesi gereken nafaka miktarı, örneğin her ay 1.000 TL ise, bu miktar her bir ödenmeyen ay için birikmiş nafaka olarak hesaplanır.
-
Gecikme Faizinin Hesaplanması
Eğer nafaka ödemeleri zamanında yapılmamışsa, genellikle gecikme faizi de hesaplanır. Türk hukukunda, gecikme faizi yasal olarak belirli bir oranda uygulanır. Faiz, ödenmeyen nafaka tutarına eklenir ve birikmiş nafaka miktarını artırır. Örneğin, ödenmeyen nafakanın üzerinden yıllık %24’luk yasal faiz uygulanabilir.
Üfe Oranına Göre Nafaka Hesaplama
Nafaka artış oranı hesaplaması genellikle nafakaya ilişkin mahkeme kararında belirtilmektedir. Mahkeme, nafaka kararını verirken, bu artışın hangi aralıklarla ve hangi kriterlere göre yapılacağına da karar vermektedir. Bu süreçte, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) gibi göstergeler dikkate alınmaktadır.
Emekli Maaşından Nafaka Kesilir Mi?
Emekli Maaşından Nafaka Kesilir Mi?
Nafaka, mahkeme kararı ile belirlenen bir yükümlülük olup, nafaka ödemekle yükümlü kişi, emekli maaşı aldığı durumlarda da bu ödemeyi yerine getirmek zorundadır. Eğer nafaka ödemeleri yapılmazsa nafaka alacaklısı, icra takibi başlatarak nafaka borçlusunun emekli maaşının haczedilmesini talep edebilecektir. Her ne kadar emekli maaşına olağan koşullarda haciz işlemi uygulanmasa da nafaka ödeme yükümlülüğü bu kuralın dışındadır.
Sonuç olarak, nafaka, boşanmış eşlerin veya çocukların bakım ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bir kişinin diğerine ödemekle yükümlü olduğu maddi destektir. Nafaka miktarı, mahkeme tarafından belirlenen oranlara göre hesaplanmakta ve bu miktar, tarafların maddi durumlarına, ihtiyaçlara ve nafaka türüne göre değişmektedir. Nafaka hesaplaması genellikle gelir durumuna, enflasyon oranlarına veya belirli endekslerin (TÜFE gibi) dikkate alınarak yapılmaktadır. Nafaka, kişinin maaşından, emekli maaşından veya diğer gelir kaynaklarından kesilebilmekte ve bu kesintiler, yasal düzenlemelere uygun şekilde yapılmaktadır.